feb 2022 Voortbewegingstoestellen … hou je aan de regels, dan loopt alles op wieltjes

We zien steeds vaker nieuwe voortbewegingstoestellen in het straatbeeld: hoverboards, (elektrische) steps al dan niet met zadel, monowheels, … Ze zijn tegenwoordig echt hip en worden daardoor ook steeds vaker gebruikt. Toch is het niet altijd duidelijk aan welke regels men zich moet houden, wat de juiste plaats op de openbare weg is, hoe snel je ermee mag rijden, … We lichten het daarom even toe.

Wat zijn voortbewegingstoestellen?
Voortbewegingstoestellen zijn vervoersmiddelen zoals skeelers, steps skateboards, monowheels, hoverboards, rolstoelen, scootmobielen, ... Volgens de wegcode krijgen zij een andere definitie dan ‘rijwielen’ (b.v. fiets of speedpedelec) en ‘motorvoertuigen’(b.v. Bromfiets, motorfiets, auto). Het verkeersreglement onderscheidt twee types voortbewegingstoestellen.

1. Zonder motor (b.v. skeelers, skateboards, gewone steps, rolstoelen):

• geen pedalen of handgrepen;
• door spierkracht voortbewogen;
• niet uitgerust met een motor.

2. Met motor (b.v. elektrische steps, monowheels, elektrische rolstoelen, scootmobielen):

• uitgerust met een motor;
• één of meer wielen;
• maximum snelheid is 25 km/u (op een horizontale weg);
• homologatie niet verplicht;
• inschrijving en verzekering niet verplicht;
• rijbewijs niet verplicht;
• helm niet verplicht;
• geen minimumleeftijd.

Opgelet: E-steps met een zadel (vanaf 54 cm hoogte) zijn géén voortbewegingstoestellen, maar bromfietsen klasse A of B. Voor deze voertuigen gelden dan ook de regels voor bromfietsen A en/of B (helm, inschrijving, nummerplaat, verzekering, boorddocumenten, minimumleeftijd, …).

Hoe snel mag ik rijden en waar moet ik rijden?
Wanneer je met een voortbewegingstoestel niet sneller dan stapvoets (max. 5 à 6 km/u) rijdt, word je beschouwd als een voetganger en moet je de regels voor voetgangers volgen. Je moet dan dus op het trottoir, voorbehouden pad voor voetgangers en fietsers, of een verhoogde of gelijkgrondse ‘begaanbare’ berm rijden. Zijn deze niet voorhanden, dan rij je best op het fietspad (je moet wél voorrang verlenen aan de fietsers en bromfietsers) of links op de rijbaan als er geen fietspad is.

Rij je sneller dan stapvoets, dan word je beschouwd als fietser en moet je de regels voor fietsers volgen. Je moet dan het fietspad rechts in je rijrichting gebruiken, of het fietspad dat in jouw rijrichting is gesignaleerd met een bord, of het pad voorbehouden voor voetgangers en fietsers, dat aangeduid is met een verkeersbord. Is er geen fietspad of een ander voorbehouden pad, dan rij je op de gelijkgrondse bermen en parkeerzones rechts in je rijrichting, of op de rijbaan rechts in je rijrichting, of op een busstrook of bijzondere overrijdbare bedding waar fietsers toegelaten zijn. Deze wordt steeds aangeduid met een verkeersbord.

Verder mag je anderen niet in gevaar brengen door je snelheid, moet je je snelheid aanpassen aan het weer, de staat van de weg, en de drukte van het verkeer, …. Je moet ook in alle omstandigheden kunnen stoppen voor een hindernis die je kunt voorzien. Lees hier meer over de basisregels voor voortbewegingstoestellen.

Mag ik met twee naast elkaar rijden?
Bestuurders van voortbewegingstoestellen die sneller dan stapvoets rijden, mogen op de rijbaan met twee naast elkaar rijden, behalve wanneer een tegenligger niet kan kruisen. Buiten de bebouwde kom mag je ook met twee naast elkaar, maar moet je bijkomend ook achter elkaar rijden als er een voertuig langs achteren nadert.
Een passagier meenemen is gevaarlijk en dus geen goed idee. Voortbewegingstoestellen zijn hier namelijk niet voor ontworpen en een passagier vergroot het risico op valpartijen.

Wanneer heb ik verlichting nodig?
Gebruikers van voortbewegingstoestellen moeten tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag, én in alle omstandigheden wanneer het zicht beperkt is tot 200 m uitgerust zijn met de nodige, werkende verlichting. Dus vooraan een wit of geel licht en achteraan een rood licht. Een fluohesje en/of reflecterende accessoires zijn niet verplicht, maar worden wel sterk aangeraden om extra zichtbaar te zijn in het verkeer. Bij het stapvoets rijden op het trottoir is verlichting niet verplicht.

Rijbewijs, inschrijvingsbewijs en minimumleeftijd
Gemotoriseerde voortbewegingstoestellen moeten niet gehomologeerd zijn. Als bestuurder ervan is het niet nodig om een rijbewijs te hebben en een helm is ook niet verplicht; doch sterk aan te raden. Voortbewegingstoestellen hoeven ook niet ingeschreven te worden, en er is ook geen wettelijke minimumleeftijd. Toch is het niet aan te raden om kinderen zonder toezicht een (gemotoriseerd) voortbewegingstoestel te laten gebruiken in het verkeer. Firma’s die deelsteps aanbieden kunnen wel de minimumleeftijd van 18 jaar hanteren voor het gebruik van de elektrische step, maar dit verschilt van aanbieder tot aanbieder. Hier kan je meer lezen over de elektrische deelstep.

Hoe zit het met de verzekering?
Een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid of een familiale verzekering is wettelijk niet verplicht, maar uiteraard wel sterk aan te raden. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kan er namelijk al eens iets fout lopen en dan ben je maar beter goed verzekerd.

Ready, set, go!
Een opleiding om met een voorbewegingstoestel te rijden is niet verplicht, maar afhankelijk van het type toestel en de situatie wel aan te raden. Oefenen doe je eerst op een veilige plek, ver weg van het verkeer. Stuurvaardigheid, stabiliteit, je snelheid regelen en stoppen zijn essentiële vaardigheden die je onder de knie moet hebben voordat je je in het verkeer begeeft. Zit dat alles snor, dan kan je gerust de baan op.

Bronnen: Vlaamse Stichting Verkeerskunde