dec 2016 Wat met dieren die in de winter buiten blijven?

Wanneer de temperaturen dalen, maken mensen zich wel eens zorgen over de dieren in de weide. 

Paarden, runderen, schapen en geiten hebben allerlei trucjes om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Ze rillen om hun temperatuur te verhogen, zetten hun haren op om een isolerende luchtlaag te creëren, versnellen hun metabolisme, enzovoort. Hierdoor zijn ze in staat te overleven mits hun eigenaars voldoende voedsel, onbevroren water en een droge, tochtvrije beschutting voorzien.

Koeien

Belangrijk is dat de koeien bij temperaturen vanaf -5°C extra (kracht)voeder krijgen, dat niet bevroren is, en verspreid over de dag en nacht voldoende (niet-ijskoud water) kunnen drinken. Dat laatste is vaak een probleem, omdat waterleidingen en drinkbakken kunnen bevriezen. Als de koeien hierdoor niet voldoende te drinken hebben, gaan ze ook minder eten en dus minder warmte produceren. Bovendien bestaat het risico dat ze een watervergiftiging oplopen omdat ze teveel in één keer drinken, wanneer ze plots wel terug water hebben.

Koeien moeten op een droge, tochtvrije plaats kunnen liggen, zowel in de stal als op de weide. Boeren strooien daarom vaak extra stro in de ligbakken tijdens koude dagen, en zetten de iglo’s van de jongste kalfjes uit de wind. 

Eigenlijk is er dus een heel eenvoudige regel. Koeien kunnen goed tegen de kou als ze:

• voldoende te eten hebben
• voldoende te drinken hebben
• en een droge, tochtvrije schuilplaats hebben

Paarden

Nog meer dan het lichaam van een koe, is het lichaam van een paard speciaal gebouwd om lage temperaturen goed te kunnen verdragen. Door de manier waarop hun spijsverteringsstelsel en stofwisseling werken, kunnen zij warmte produceren en vasthouden (terwijl ons lichaam is gebouwd om warmte af te geven). Bovendien maken ze een wintervacht aan, die isolerend werkt, en kan hun goed doorbloede muil de koude lucht die zij inademen verwarmen.
Zolang een paard dus – net als een koe – voldoende voedsel, onbevroren water en een minimale beschutting ter beschikking heeft (inloopstal of schuilhok), voelt het zich buiten prima in temperaturen tot -40°C.

Schapen en geiten

Ook schapen en geiten kunnen goed tegen koude temperaturen, op voorwaarde – alweer – dat ze op een droge plek kunnen schuilen. Tegen regen en wind kunnen ze immers minder goed dan tegen koude temperaturen. Daarenboven hebben zij – net als koeien en paarden – voldoende voeder en onbevroren water nodig.

Andere dieren

• Kippen moeten binnen kunnen. Ze zijn gevoelig voor bevriezing van de kammen en lellen.
• Struisvogels en emoes hebben een afdak nodig. Zij kunnen wel tegen kou maar niet tegen regen en sneeuw.
• Lama’s en alpaca’s hebben een droge ligplaats nodig. Zij hebben een dikke vacht maar liggen graag droog.
• Katten en honden kunnen onderkoeld raken. De vacht van katten en honden isoleert hen deels tegen de kou, maar is niet bestand tegen koude temperaturen over een langere periode. Het wordt erger als de vacht nat wordt door regenweer of sneeuw. Geef je hond of kat de kans om binnen te schuilen (kelder, bijkeuken, garage,…), zeker als ze geen droge en warme schuilplaats hebben.

Wat doe je als je denkt dat er sprake is van verwaarlozing?

• Tracht eerst te praten met de eigenaar van de dieren.
• Neem eventueel contact op met de Vlaamse dienst voor natuur en milieu. Je vindt op de site www.vlaanderen.be een meldingsformulier voor verwaarloosde of mishandelde dieren.
• Als je niet weet wie de eigenaar of verantwoordelijke is van de dieren of als je vindt dat de situatie dringend is, neem dan contact op met
  de lokale politie van Beringen/Ham/Tessenderlo (011 27 95 79).