okt 2022 Vrolijke vrienden zijn er voor elkaar

Soms gebeurt het dat mensen - zonder dat ze het weten of willen - iets toegediend krijgen, zodat de kans bestaat dat er in verdoofde toestand misbruik van hen gemaakt wordt. Dit fenomeen heet Spiking. De Druglijn krijgt zo ook af en toe vragen van mensen die vermoeden dat er iets in hun drankje werd gedaan. Vaak voelen slachtoffers zich ontredderd, weten ze niet wat hen allemaal is overkomen en zijn ze bang dat ze er lichamelijk iets aan overhouden. De machteloosheid, het gevoel van controleverlies over hun eigen lichaam en geest is groot. Wat houdt de term spiking juist in en hoe kan men vermijden dat men slachtoffer wordt?

Wat is spiking?
Spiking is het toedienen van drugs, medicatie of alcohol aan een persoon, zonder dat die hiervan op de hoogte is. Dit kan onder meer door toevoeging in een drankje of via een injectie. In dit laatste geval spreken we van needle spiking. Spiking wordt vooral gebruikt om anderen gewilliger te maken voor seksueel contact of om hen te beroven.

Wat is de meest gebruikte drug?
GHB staat bekend als één van de meest voorkomende drugs die gebruikt worden bij spiking. Het is een kleur- en geurloze vloeistof die hierdoor gemakkelijk gemaskeerd kan worden in een (alcoholisch) drankje. Inname van deze drug veroorzaakt geheugenverlies en sufheid, maar kan ook tot bewustzijnsverlies leiden. In combinatie met alcohol wordt dit effect zelfs versterkt.

Sommige producten die toegediend worden, zijn makkelijk terug te vinden in het bloed of urine, maar sommigen daarvan slechts gedurende een korte tijd. Bij GHB is dit jammer genoeg niet anders: de drug is 4-6 uur opspoorbaar in het bloed en 6-12 uur in de urine. Bij twijfel of men het slachtoffer is van spiking gebeurt een afname van een bloed- of urinestaal dus best zo snel mogelijk.

Welke zijn de symptomen? 
Het kan gebeuren dat je fysiek merkt dat er 'iets' gebeurd is: je wordt bijvoorbeeld ergens wakker of je komt bij bewustzijn zonder dat je weet hoe je op die plaats geraakt bent. Of je hebt kneuzingen of blauwe plekken zonder te weten waardoor. Of je hebt onverklaarbare gaten in je geheugen, of mist enkele van je spullen (bv. geld, portemonnee, …). Denk ook dan aan spiking.

Soms zijn er echter geen fysieke tekenen, maar heb je wel de indruk of het aanvoelen dat je verdoofd werd. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld droomfragmenten, zogenaamde flashbacks van wat gebeurd is, maar kunnen dit niet plaatsen. Vaak voelen ze bij deze beelden of dromen angst, zonder te weten waarom. De beelden kunnen opkomen tijdens tv kijken, autorijden, … Neem in zulke gevallen zo vlug mogelijk iemand in vertrouwen. Bijvoorbeeld een vriend of een vriendin die mee op stap was. Praat alles door en probeer te reconstrueren wat er precies gebeurde.

Slachtoffer van seksueel geweld?
Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik of heb je een vermoeden hiervoor, dan is het belangrijk om meteen hulp te zoeken. Hiervoor kan je de politie bellen op het algemeen noodnummer 112, langsgaan bij je huisarts of spoeddienst van het ziekenhuis. Maar sinds korte tijd kan je ook dag en nacht in alle vertrouwelijkheid terecht in een Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) voor medische zorg, psychologische ondersteuning, forensisch onderzoek, maar ook voor je aangifte en medische en psychologische opvolging nadien. Weet dat je er niet alleen voor staat. In een ZSG is alle hulp gecentraliseerd. Momenteel werkt men in het Ziekenhuis Oost Limburg ook aan de uitbouw van dergelijk zorgcentrum voor slachtoffers van seksueel geweld.

Tips om het niet alleen leuk, maar vooral veilig te houden

Plan je avondje uit, inclusief je heen- en terugreis

Blijf tijdens je avondje uit op de hoogte van wat er om je heen gebeurt en blijf uit de buurt van situaties waar je je niet prettig bij voelt. Zorg ervoor dat je gsm voldoende is opgeladen voordat je van huis gaat en bewaar hem ergens veilig.

Zorg voor elkaar

Als je naar een fuif, discotheek, café, ... gaat, ga dan niet alleen, maar met vrienden. Vrienden kunnen voor elkaar zorgen. Hou elkaar tijdens het uitgaan ook goed in de gaten en blijf bij elkaar. Als één van je vrienden dronken is, zich vreemd gedraagt of zich ziek voelt, ga dan samen naar een veilige plaats of zoek hulp. 

Hou je drankje in de gaten

Koop altijd je eigen drankje en kijk hoe het wordt ingeschonken. Accepteer geen drankjes van vreemden, hoe vriendelijk ook bedoeld. Laat je drankje nooit onbeheerd achter terwijl je danst of naar het toilet gaat. Drink of proef geen drank van iemand anders. Smaakt jouw drankje vreemd? Gooi het dan weg.

Uiteraard hoeft het niet allemaal zo te gaan, maar het is wel belangrijk dat je je bewust bent van de gevaren die er spelen en dat je personen met slechte bedoelingen geen kans geeft. Boodschap is dus: ga gezellig uit met vrienden, draag zorg voor mekaar en maak lekker plezier, maar vertrouw niet zomaar iedereen.

Bronnen: KU Leuven; Druglijn; Spiking; Ziekenhuis Oost Limburg